SON EKLENENLER
Dersim Alevi İnançlarının Hristiyanlık Öncesi İzleri: Dağlar ve Ateş Tapınımı
Bu madde, Dersim de dahil olmak üzere antik Ermeni yaylalarındaki yüksek, genellikle volkanik dağlara Hıristiyanlık öncesi/İslam öncesi saygının sürekliliği hakkında bilgi vermektedir. Bu saygı gösterilen...
Alevi Televizyon Kanalları: Medya ve Alevilik
Alevi toplumu tarafından kurulan ve onlar için yayın yapan Alevi televizyon kanalları, Alevi kültürünün, inancının ve siyasetinin kamusal olarak ifade edilmesinde merkezi bir rol oynamıştır....
Hacı Bektaş-ı Veli Dergahı
Bu maddede, Alevi-Bektaşilerce önemi büyük olan ve kutsal sayılan, Hacı Bektaş-ı Veli Dergâhının; 30 Kasım 1925 tarihli 677 sayılı, "tekke ve zaviyelerin seddi" kanunuyla tüm...
Alevilik Çalışmaları ve Senkretizm (Bağdaştırmacılık)
Senkretizm, farklı inanç ve kültürel pratiklerin karşılıklı etkileşimi sonucu yeni biçimler kazanmasını ifade eden bir kavramdır. Akademik literatürde genellikle dinsel ve kültürel sentez süreçlerini açıklamak...
Mehmet Yıldırım (Dêsimli Memed)
Dr. Mehmet Yıldırım (1974 - 2023), hem akademik üretimi hem de yerel belleğe dayanan araştırmalarıyla, Dersim’in tarihsel-toplumsal yapısını arşiv belgeleri ışığında yeniden anlamlandırmayı hedefleyen özgün...
Dersim: Soykırımlar (1914-18 & 1937-38)
Bu madde, 1937-38 Dersim katliamlarını bir soykırım vakası olarak incelemekte ve olayları geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet Türkiye'sinde devlet öncülüğündeki şiddetin daha geniş bir sürekliliği...
Hafıza ve Dersim
Bu madde, Alevi topluluklarının kolektif belleğinde merkezi bir yer işgal eden Dersim’i, hem bir hafıza mekânı hem de bir direniş alanı olarak ele almaktadır. 1937–38...
Tertele
Dersim 1937-38 kırımı, yalnızca bir bölgesel askeri harekât değil, Türkiye Cumhuriyeti’nin erken dönem ulus-devlet inşası sürecinde “öteki” olarak kodladığı etno-dinsel kimliklere yönelik sistematik bir şiddet...
Birleşik Krallık’taki İkinci Kuşak Alevi Genç Erkekler Arasında İntihar
Birleşik Krallık’a yerleşme sürecinde Alevi toplumu, ikinci kuşak erkek gençler arasında yaşanan ve daha önce tanık olunmamış bir olgu olan intihar salgınıyla sarsıldı. 1990’ların sonlarından...
Ağuiçen/Ağuçan
Anadolu’daki en tanınmış Alevi ocaklarından biridir. İç, Doğu ve Güneydoğu Anadolu’yu içine alan geniş coğrafi yayılımı ve özellikle Dersim bölgesinde mürşit ocağı olarak kabul edilmesiyle...
Alevilikte Ritüel Yiyecek Kültürü
Türkiye, Balkanlar ve Batı Avrupa’daki Aleviler arasında yemekle ilişkili sosyal etkinlikler — yemek pişirme, paylaşma, yeme ve oruç tutma — deneyimlenen dinselliğin ifadesinde merkezi bir...
Kadın ve Alevilik
Alevilik’te kadın, yalnızca toplumsal yaşamın değil, inanç dunyasının da kurucu unsurudur. Alevi teolojisinde kadın rahmi, “doğum kapısı” anlayışıyla Hakk’ın ilk tecelli ettiği yer olarak kutsanır;...
ÖNE ÇIKANLAR
Alevi Televizyon Kanalları: Medya ve Alevilik
Alevi toplumu tarafından kurulan ve onlar için yayın yapan Alevi televizyon kanalları, Alevi kültürünün, inancının ve siyasetinin kamusal olarak ifade edilmesinde merkezi bir rol oynamıştır....
Kadın ve Alevilik
Alevilik’te kadın, yalnızca toplumsal yaşamın değil, inanç dunyasının da kurucu unsurudur. Alevi teolojisinde kadın rahmi, “doğum kapısı” anlayışıyla Hakk’ın ilk tecelli ettiği yer olarak kutsanır;...
Dedeler: Alevi Toplumunda Dinsel Liderliğin Dönüşümü
Bu madde, 1990’lardan bu yana göç, kentleşme ve kurumsallaşma süreçleriyle birlikte dönüşen dedelik kurumunu incelemektedir. Geleneksel olarak kırsal köy yaşamına gömülü olan ve kutsal soykütük...
Arap Alevilerde Cenaze Ritüelleri
Arap Alevileri (Nusayrîler), özellikle Adana, Hatay ve Mersin'de yaşayan, sır temelli bir inanç sistemine sahip etno-dinsel bir topluluktur. Cenaze ritüelleri, biyolojik bir son olarak değil,...
Can
Alevi inanç sisteminde “can” kavramı, Fars tasavvuf geleneğinden kaynaklanır. Şiirsel ve mistik literatürde, yaşam ve ruh, aşk ve ilahi olan fikirleriyle ilişkilendirilir. Günümüzde bu kavram...
Britanya’da Alevi Kimliği ve Toplumsal Mobilizasyon
Bu madde, Britanya’da Alevi kimliği etrafında gerçekleşen toplumsal ve siyasal mobilizasyonun koşullarını, topluluğun göç geçmişi ve Britanya’daki yaşam koşulları bağlamında ele almaktadır. Toplumsal hareketler kuramı...
Dâr (Dâra Durmak, Dâra Çekilmek, Dârdan İndirme, Dâr Kurbanı)
Alevi inanç sisteminde Dâr kavramı, ritüel, etik, teoloji ve mitolojinin iç içe geçtiği çok katmanlı bir mikro merkezi temsil eder. Hem bireysel arınmanın hem de...
İslam Öncesi Kürt Şiirinde Yaresan–Alevilik İzleri
Bu madde, İslam öncesi Kürt şiirinde Yaresan–Aleviliğe dair izleri kültürel süreklilik, sözlü edebiyat geleneği ve inançsal temalar çerçevesinde ele almaktadır. Kürt sözlü şiir geleneğinin yalnızca...
Musahiplik: Alevilikte Kardeşlik Kurumu
Musahiplik, Alevi inanç sisteminde bireyin toplulukla kurduğu manevi, ahlaki ve toplumsal bağlılığı simgeleyen ve ikrar ile inşa edilen kurumsal bir kardeşlik ilişkisidir. Teolojik bir zorunluluk...
Türk Sinemasında Aleviler ve Alevilik
Bu madde, Türk sinemasında Alevi-Bektaşi inancının/kimliğinin temsiline odaklanarak, sinemanın kültürel kimliklerin inşa sürecindeki rolünü tarihsel ve toplumsal bir perspektifle ele almaktadır. Sinema, yalnızca estetik bir...
Jiare / Ziyaret - Raa Haqi (Dersim Aleviliği) İnancında Kutsal Mekânlar ve Objeler
“Jiare” kavramı—ruhsal bir varlıkla yüklü kutsal yerler ya da nesneler—Dersim kültür coğrafyasında, özellikle Kurmanci ve Kırmancki konuşan Kürt Alevileri arasında (ve as sayıda Türkçe konuşan...
YOL ÖNDERLERİNİN DİLİNDEN ALEVİLİK
Xızır (Hızır), Xızır Orucu – Xızır Lokması – Xızır Kurbanı – Ab-ı Hayat
Bu videoda Pir Hüseyin Bildik, Alevi inancının en merkezi figürlerinden biri olan “Xızır”ı kapsamlı biçimde ele alıyor. “Xızır Orucu”, “Xızır Lokması”, “Xızır Kurbanı”, “Xızır Adağı”...
Düşkünlük Makamı
Bu videoda, Alevi yolundaki “düşkünlük” kurumu üzerinde durulmaktadır. Düşkünlük yalnızca bir ceza değil, topluluğun ortak ahlaki zemininin korunmasına yönelik bir denetim mekanizmasıdır. Video, bu geleneğin...
Alevilikte Cem & Cemevleri
Bu videoda Pir Veli Uğur, Alevi inancının en merkezi ibadeti olan cem ritüelini tarihsel ve güncel boyutlarıyla eleştirel bir bakışla değerlendirmektedir. Cem, Aleviliğin hem bireysel...
Alevilik Nedir? – Aleviler ve İslam – İkrar – Hakikat – Devriye
Bu videoda Pir Rıza Yağmur, “Alevilik nedir?” sorusu etrafında şekillenen kapsamlı bir anlatı sunmakta; ikrar verme ritüelini deyişler eşliğinde açıklayarak Alevi inancının derin felsefi, teolojik...
Düşkünlük & Düşkün Ocağı
Bu video, Alevi inanç yolunda etik dışına çıkanların karşılaştığı en ağır toplumsal yaptırım olan “düşkünlük” kavramını ve bu makamı yürüten “Düşkün Ocağı”nın işlevini ele almaktadır....
Riza Sehri
Bu videoda Seyyid Seyfeddin (Pîrî Sevdîn) Ocağı mensubu pir Ali Doğan, Alevi düşün dünyasının en temel kavramsal çerçevelerinden biri olan "Rıza Şehri"ni anlatmaktadır. Bu anlatı,...
Canların Cinsiyeti
Bu ilgi çekici videoda Ana Narin Gülçiçeği, “İkrar”, “Musahiplik” ve özellikle “Canların Cinsiyeti” meselesi etrafında şekillenen güncel tartışmaları ele alıyor. Genç kuşaklar arasında giderek daha...
Hak – Hakikat – Dört Kapı Kırk Makam – Sır – En el Hak
Bu videoda Pir Hasan Erkişi, Alevi kozmolojisinin ve inanç sisteminin merkezinde yer alan “Hak” ve “Hakikat” kavramlarını açıklamakta, bu kavramlar etrafında şekillenen “Sır”, “Dört Kapı...
Abdal Musa – Abdal Musa Cemi – Görgü Cemi – İkrar – Kurban
Bu videoda Pir Celal Fırat, Abdal Musa’nın Alevi inanç sistemindeki merkezi konumunu ve onun adına düzenlenen cem ritüellerinin taşıdığı anlamı detaylı biçimde açıklamaktadır. Abdal Musa...
Cemal Abdal Ocağı (Dersim) & Elif Ana ve bir anı
Bu videoda Pir Hüseyin Elmas, Dersim’e bağlı Cemal Abdal Ocağı çevresinde şekillenen inanç pratiklerini ve ritüel repertuarını daha derinlemesine ele almaktadır. Ocak geleneğinin iç yapısını,...
14ler – 17ler – Musahip (Misayib) – Nefs
Bu videoda Pir Mahmut Ütebay, Alevi kozmolojisinin temel kavramları arasında yer alan 14’ler ve 17’ler anlayışı üzerine konuşmaktadır. Ayrıca misayib (misak, ezelî sözleşme) inancı ve...
Bağlama
Bu bölümde Pir Erkan Çanakçı, Alevi inanç ve müzik geleneğinde merkezi bir yer tutan çalgılar üzerine konuşmaktadır. Özellikle bağlama/tembur, kopuz, kıl kopuz, yaylı ve telli...
DUYURULAR
İkinci Uluslararası Alevilik Çalışmaları Konferansı (Londra) Alan İçin Bir Dönüm Noktası
2–4 Temmuz 2025 tarihleri arasında Westminster Üniversitesi, Londra’daki Cavendish Kampüsü’nde İkinci Uluslararası Alevilik Çalışmaları Sempozyumu’na (BICAS) ev sahipliği yaptı. Etkinlik, Westminster Üniversitesi’nden Dr. Ümit Çetin,...
Küllerinden Doğan Bilgi: Alevi Ansiklopedisi Yayında!
2 Temmuz, takvimde sıradan bir gün değil, Alevi tarihinde bir kırılma anıdır. Hem ateşe verilmiş bir otelin duvarlarında yankılanan çığlıkların, hem de yüzyıllardır susturulmak istenen...
Alevi Ansiklopedisi Pirler Analar Çalıştayı Tamamlandı
Aleviliğin sözlü geleneğini bugüne taşıyan inanç önderleri—pirler, analar ve dedeler—10–11 Mayıs 2025 tarihlerinde Rıza Şehri Akademisi ev sahipliğinde düzenlenen “Pirler–Analar Çalıştayı” kapsamında bir araya geldi. Çalıştay, Alevi inancının tarihsel...
Pirler–Analar Çalıştayı: Yol Rehberleri Aleviliği Anlatıyor
Alevi Ansiklopedisi ve Rıza Şehri Akademisi iş birliğiyle düzenlenen “Pirler–Analar Çalıştayı”, 10-11 Mayıs 2025 tarihlerinde Dortmund’da gerçekleşiyor.
Suriye’de Alevi Katliamı Var!
Alevi Ansiklopedisi, yayına hazırlandığı şu günlerde, son bir ayda Suriye’de, başta Aleviler olmak üzere, azınlıklara ve demokratik, seküler kesimlere yönelen cihatçı terörü ve zulmü büyük...
Yazarlara Çağrı
Alevi Ansiklopedisi, Alevilik hakkında doğru ve kapsamlı bilgi sunmayı, bu kadim kültürü Alevi toplumunun kendi kavram ve duygu dünyasından aktararak gelecek kuşaklara taşımayı amaçlayan dijital...
Gönüllü Ol
Alevi Ansiklopedisi’nin gönüllüsü olabilir, bilgi, beceri ve deneyimlerinizi bu değerli çalışmaya sunabilirsiniz. Formu doldurarak hemen bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Bağış Yap
Alevi Ansiklopedisi’ne nasıl bağış yapabileceğini öğren! Alevi Ansiklopedisi’ne yapılan maddi yardımlar, Rıza Şehri Akademisi onayı ile Alevi Ansiklopedisi’nin genel giderleri için kullanılacaktır.
Destekleyen Kurumlar ve Platformlar
Alevi Ansiklopedisi, kolektif emeğin gücüyle büyüyor! Bizi destekleyen kurum ve platformları keşfedin ve bu kültürel mirasın yaşatılmasına katkı sağlayın.
